Ảnh minh họa. Ảnh: Vietnam+
Theo ghi nhận của Cục An toàn thông tin - Bộ TT&TT trong 6 tháng đầu năm 2023, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng 64,78% so với cùng kỳ năm ngoái; tăng 37,82 % so với 6 tháng cuối năm 2022.
Theo Bộ Công an, các vụ lừa đảo trực tuyến đã và đang diễn biến phức tạp trên môi trường số, do vậy, ngày 10/7, Bộ Công an phát đi thông tin cảnh báo lừa đảo trên không gian mạng để người dân nâng cao cảnh giác và phòng tránh.
Đối tượng của lừa đảo trực tuyến
Những đối tượng ưa thích của các nhóm lừa đảo trên mạng đó là: người cao tuổi; trẻ em-học sinh; sinh viên/thanh niên; các công nhân/người lao động; nhân viên văn phòng...
Theo Bộ Công an, các cuộc tấn công mạng có xu hướng tập trung chủ yếu vào con người thay vì máy móc, thiết bị.
Các nhóm lừa đảo nhắm vào người sử dụng thiết bị công nghệ cũng như các môi trường mạng với nhận thức hạn chế. Đây cũng là những người ít có tiếp xúc, cập nhật các thông tin thời sự xã hội.
Nhận diện 3 nhóm lừa đảo và 24 hình thức lừa đảo
Theo Bộ Công an, hiện có ba nhóm lừa đảo chính gồm: giả mạo thương hiệu; chiếm đoạt tài khoản trên zalo, facebook và các hình thức kết hợp.
Các hình thức lừa đảo gồm 24 hình thức chính, gồm:
- Combo du lịch giá rẻ: Các cuộc gọi mời đến dự giới thiệu về khu nghỉ dưỡng và tặng miễn phí vé đi nghỉ; mời mua các gói du lịch có thể đi được nhiều nơi, dễ dàng, tiêu chuẩn cao với mức giá đóng trước rất hời...
-Lừa đảo cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice: Dùng công nghệ để ghép mặt và giọng nói của người quen sau đó nhờ chuyển tiền...
- Lừa đảo là nhân viên của nhà cung cấp dịch vụ điện thoại cảnh báo "khóa SIM" vì chưa chuẩn hóa thuê bao.
- Lừa đảo giả danh giáo viên/nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu...
- Lừa đảo tuyển người mẫu nhí; Nhờ bình chọn cho cháu, người quen tham gia một cuộc thi nào đó...
- Lừa đảo giả danh các công ty tài chính, ngân hàng thay mật khẩu, cho vay lãi suất cao...
- Lừa đảo cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án...nói người nhà "vô tình" liên quan đến tội phạm như ma túy, bí mật an ninh...
- Lừa đảo giả mạo biên lai chuyển tiền thành công - với các dịch vụ mua hàng trực tuyến...
- Lừa đảo giả mạo trang thông tin điện tử của các cơ quan, doanh nghiệp như bảo hiểm xã hội, ngân hàng, chứng khoán... thông báo các vấn đề được quan tâm về lương, bảo hiểm...
- Lừa đảo đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp với mức siêu lợi nhuận
- Lừa đảo tuyển cộng tác viên online cho các dịch vụ đa cấp rất đơn giản, ví dụ như: chỉ cần nghe/click vào 1 số nội dung trên you tube, tik-tok theo link gửi sẵn sẽ có thu nhập 200.000 -300.000 đồng/ngày
- Lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng rồi xin lấy lại tiền...hoặc lừa đảo dịch vụ lấy lại tiền khi đã bị lừa.
-Lừa đảo dịch vụ lấy lại Facebook, tăng like trên Facebook
- Lừa đảo tình cảm, làm quen, rồi dẫn dụ đầu tư tài chính
- Lừa đảo có người gửi bưu kiện, hoặc trúng thưởng, hoặc có khoản tiền ngoại tệ chuyển đến ... cần có tiền ứng trước để lấy ra
- Lừa đảo cho số đánh đề/mua xổ số trăm phát trăm trúng
- Lừa đảo rao bán hàng giả, hàng nhái trên sàn thương mại điện tử...
- Lừa đảo gửi link nội dung hấp dẫn về vụ việc giật gân, hoặc có nội dung nhạy cảm sẽ xóa ngay sau vài phút để cài cắm các ứng dụng ăn cắp thông tin cá nhân sử dụng cho mục đích chiếm đoạt tài sản, cài link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen...
Ngoài ra còn là các hình thức lừa đảo: SMS Brandname, phát tán tin nhắn giả mạo; lừa đảo lấy cắp Telegram OTP; lừa đảo tung tin giả về cuộc gọi mất tiền như FlashAI; rải link phishing lừa đảo, seeding quảng cáo "bẩn" trên Facebook ...
Ba kỹ năng cơ bản để bảo đảm an toàn thông tin cá nhân
Bộ Công an và Cục An toàn Thông tin (Bộ TT-TT) khuyến cáo ba kỹ năng cơ bản để bảo đảm an toàn thông tin cá nhân.
1- Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân của mình trên mạng.
Trừ khi chắc chắn thông tin được sử dụng có kiểm soát, không nên gửi thông tin cá nhân như căn cước công dân, hộ chiếu, bằng lái xe... qua mạng.
Người dân cần đảm bảo chỉ cung cấp thông tin cá nhân cho cá nhân và tổ chức tin tưởng.
2- Thiết lập mật khẩu an toàn và 2 lớp
Để bảo vệ tài khoản mạng xã hội (facebook, zalo, tiktok, instagram...) của mình, người dân cần sử dụng mật khẩu an toàn.
Mật khẩu nên dài hơn 8 ký tự và bao gồm cả chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt; nên đổi mật khẩu thường xuyên và không nên sử dụng mật khẩu giống nhau cho nhiều tài khoản khác nhau. Người dân cần lập mật khẩu 2 lớp để khi có kẻ xấu truy cập vào tài khoản của mình sẽ được cảnh báo đến điện thoại đã đăng ký với nhà cung cấp dịch vụ.
3- Chủ động tìm hiểu về các mối đe dọa từ không gian mạng
Người dân cần chủ động tìm hiểu về các phương thức bảo mật thông tin, cập nhật những tin tức mới nhất về các mối đe dọa bảo mật và học cách phòng ngừa chúng. Cần sử dụng các công cụ bảo mật như phần mềm chống virus và phần mềm chống đánh cắp thông tin để bảo vệ tài khoản của mình trên mạng.
